سایکوتراپی یا روان درمانی به فرآیندهای درمانی گفته میشود که با هدف حل مشکلات و درمان اختلالات روانشناختی، بر رفتار و فرآیند روانی انسان اثر مثبت میگذارند. هدف از روان درمانی بهبود سلامت روان، حل مشکلات تا حد امکان، کاهش رفتارهای ناراحت کننده،تغییر باورها، افکار یا احساسات و بهبود روابط فردی و مهارتهای اجتماعی است.
رواندرمانی اثربخشترین راهکار برای درمان اختلالات روانشناختی است. در درمان بیشتر اختلالات روانشناختی، دارو درمانی نقش مکمل و رواندرمانی نقش اصلی درمان را بازی میکند؛ پس نمی توانیم نقش این نوع درمان را نادیده بگیریم.به عبارتی بدون رواندرمانی اختلالات روانی درمان نمیشوند.
انواع سایکوتراپی
هر شیوه برای برخی از اختلالات روانشناختی کاربرد بیشتری دارد.
اینکه اختلال روانی با چه روشی درمان شود به این بستگی دارد که کدام روش برای درمان کدام اختلال روانی موثر تر است. در اینجا برخی روش های سایکوتراپی را می بینیم:
۱-روان درمانی تحلیلی
در این نوع از سایکوتراپی رفتار و هیجانات فرد توسط درمانگر مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرند. این روش تکنیک هایی دارد مثل:
- احساسات و افکاری مورد بررسی قرار می گیرند که فرد تحت تاثیر آن قرار گرفته است.
- ناخودآگاه فرد را آشکار می کند و ذهن او را کنترل می کند.
پس ابتدا هدف اول درمانگر در این روش این است که ناخود آگاه فرد را کامل بداند به گونه ای که علائم بیماری او را مشخص کند و فرد را از ناخود آگاهش باخبر کند و بعد مراحل بعدی را انجام می دهد.
۲-رفتار درمانی
در آشنایی با انواع سایکوتراپی ، رفتار درمانی یکی از انواع متداول آن است. این روش سایکوتراپی برای تبدیل رفتارهای ناسالم به رفتار های سالم است که همراه با پاداش و تقویت حس خود آگاه ما است. در این روش فرد با چیزهایی که از آن ها ترس دارد، خود را مواجه می کند تا با آن مقابله کند. روش های مواجهه با آن ها را درمانگر برای ما مشخص می کند.
۳-روان درمانی بین فردی
در این روش از سایکوتراپی، هدف بررسی روابط فرد با اعضای خانواده خود، دوستان و همکارانش است. درمانگر نحوه برخورد او با اطرافیانش را تحت کنترل قرار می دهد و اگر ایراد از رفتار فرد بوده باشد، او را راهنمایی می کند که مشکل حل شود.
۴-هیپنوتیزم
در آشنایی با انواع سایکوتراپی ، می دانیم که هیپنوتیز با ناخودآگاه ذهن در ارتباط است و روشی بسیار سریع و کاربردی است. هیپنوتراپیست ها همه ی روش های درمان را بلد هستند؛ اما این روش بیشتر در مواقعی به کار می رود که بیماری فرد حاد نباشد.
در افراد دچار بیماری دو قطبی این روش جواب نمی دهد و حتی ممکن است نتیجه عکس دهد و خطرناک باشد. اما برای رفع وسواس فردی و یا افزایش تمرکز بسیار مناسب است. این روش بیشتر مکمل روش های درمان دیگر است و ممکن است به تنهایی تاثیری نداشته باشد؛ اما مستقیم روی ذهن ناخودآگاه تاثیر مثبت می گذارد.
۵-روانکاوی
در این روش از سایکوتراپی، معمولا تعداد جلسات درمان نهایت ۵ جلسه است و فرد درمانگر نقش کم رنگ تری دارد. نحوه درمان به این صورت است که فرد بر روی یک سطح دراز کشیده و درمانگر در آن مکان قرار نمی گیرد. هدف از این نوع درمان رشد فردی و از بین بردن تعارضات درونی او است.
این روش مبتنی بر روان درمانی تحلیل گری است. در این روش مشاوران معمولا اتفاقات کودکی را عامل اختلالات رفتاری الان فرد می دانند و آن ها را تحلیل می کنند؛ مثل فهمیدن تجربه هایی که فرد به دست آورده، تفسیر رفتارهای او از کودکی تا به حال. هر جلسه مشاوره معمولا دو ساعت است. پیشنهاد میشود ۱۰ راهکار قطعی غلبه بر ناامیدی را بخوانید.
چه کسی می تواند سایکوتراپی را انجام دهد؟
رواندرمانی فرآیندی کاملا تخصصی نیست. هر روانشناس برای اینکه بتواند به عنوان رواندرمانگر کار کند باید سالها در دانشگاه آموزش ببیند و در کار با درمانجویان تجربه به دست آورد تا بتواند در این راه پیروز باشد. توجه داشته باشید که روانپزشکان برای درمان دارویی اختلالات روانی آموزش دیدهاند و همانند روانشناسان توانایی رواندرمانی اختلالات روانی را ندارند.
برای انتخاب بهترین درمانگر به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
- ابتدا باید دقت کنیم که ترجیح می دهیم درمانگر ما خانم باشد یا اقا؛ و بعد به ویژگی های بعدی توجه کنید.
- درمانگر باید به شما آرامش و حس اعتماد دهد که بتوانید به راحتی و بدون پرده مشکلات خود را با او در میان بگذارید و نگران قضاوت های او نباشید.
- علاوه بر این ها باید فردی با تجربه و سواد کافی باشد و مهارت لازم برای انجام فرایند درمان را داشته باشد.
- دارای پروانه کسب و مجوز درمان گری باشد.
در درمان چه بیماری هایی سایکوتراپی انجام می شود؟
کاربرد سایکوتراپی بسیار گسترده است اما چند نمونه از بیماری هایی که با سایکوتراپی درمان می شوند به قرار زیر می باشند
- اسکیزوفرنی
- افسردگی
- اعتیاد
- اختلالات و مشکلات شخصیتی
- مشکلات اضطرابی از جمله فوبیا ، وسواس و پانیک
